Oι Ξένες Αμεσες Επενδύσεις στον νέο επενδυτικό πλαίσιο

Η τρέχουσα οικονομική συγκυρία και η οικονομική κρίση που πλήττει την ελληνική οικονομία έχει οδηγήσει τις εγχώριες επενδύσεις  σε ιδιαίτερα χαμηλά επίπεδα. Αν λάβει κανείς υπόψη του τις προβλέψεις για τις μελλοντικές εξελίξεις τότε είναι βέβαιο ότι δεν αναμένουμε κάτι διαφορετικό να συμβεί τα επόμενα χρόνια στην ελληνική οικονομία κάνοντας ιδιαίτερα δύσκολη την έξοδο της Χώρας από την κρίση.

Από την άλλη μεριά βλέπουμε μια σταδιακή έξοδο των χωρών της Ευρώπης από την ύφεση. Το γεγονός αυτό σηματοδοτείται από την αργή αλλά σταθερή αύξηση της δραστηριότητας των Ξένων Άμεσων Επενδύσεων (ΑΞΕ) στην παγκόσμια αγορά.  Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης, οι ΑΞΕ θα ανακάμψουν το 2011 και θα εντείνουν τον ρυθμό επέκτασής τους από το 2012. Παράλληλα, ένα άκρως ενδιαφέρον στοιχείο είναι η πρώτη θέση την οποία κατέχουν οι χώρες της Κεντρικής Ευρώπης ως χώρες προέλευσης ΑΞΕ. Ενώ οι Η.Π.Α αποτελούν τον πιο δημοφιλή τόπο προσέλκυσης ΑΞΕ για το 2010, ακολουθούμενη από την Κίνα, καταφέρνοντας οι δύο αυτές  χώρες μαζί να προσελκύουν το 20% των παγκόσμιων εισροών ΑΞΕ, του επενδυμένου κεφαλαίου και των νέων θέσεων εργασίας, μια σειρά από αναπτυσσόμενες χώρες όπως είναι η Βραζιλία, η Ινδία οι χώρες του Ειρηνικού και της Ασίας αλλά και η Τουρκία καταφέρνουν να καρπώνονται ένα διαρκώς αυξανόμενο μερίδιο των παγκόσμιων επενδύσεων.    

Οι παραπάνω λόγοι κάνουν επιτακτικότερη τη διαμόρφωση μιας πολιτικής προσέλκυσης Ξένων Άμεσων Επενδύσεων στην ελληνική οικονομία. Στα πλαίσια της αναμόρφωσης του επενδυτικού πλαισίου  πρέπει να ενσωματωθούν σημαντικές και ριζοσπαστικές πολιτικές προς αυτήν την κατεύθυνση έτσι ώστε το νέο θεσμικό περιβάλλον  να δημιουργήσει τις ελκυστικές προϋποθέσεις για την στοχευμένη προσέλκυση επενδύσεων.

Οι εμπειρικές κανονικότητες και οι παρατηρήσεις στον τομέα  των ΑΞΕ καταδεικνύουν ότι όλες οι επενδύσεις δεν έχουν το ίδιο πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα στις οικονομίες υποδοχής. Από την άλλη μεριά το βασικό χαρακτηριστικό της ελληνικής παραγωγικής δραστηριότητας είναι η χαμηλή ανταγωνιστικότητα και η ύπαρξη ενός τομέα υπηρεσιών χαμηλής προστιθέμενης αξίας, πλην βεβαίως ελαχίστων εξαιρέσεων.  

Τα κύρια πλεονεκτήματα από την εισροή ΑΞΕ είναι η μεταφορά κεφαλαίου και τεχνογνωσίας, η αύξηση των φορολογικών εσόδων, η αύξηση της απασχόλησης, καθώς και η αύξηση του ανταγωνισμού στην τοπική οικονομία. Εδώ ακριβώς βρίσκεται το κλειδί της παρέμβασης για την όσο το δυνατόν μεγιστοποίηση των ωφελειών. Η εμπειρία από άλλες χώρες δείχνει ότι οι ξένες επενδύσεις στον τομέα της μεταποίησης είναι αυτές που ενισχύουν την ανάπτυξη της οικονομίας (στη βραχυχρόνια και μακροχρόνια περίοδο) υποδοχής κυρίως διότι μεταφέρουν τεχνολογία και δημιουργούν κάθετες  διασυνδέσεις. Με απλά λόγια, παράλληλα με την λειτουργία της ΑΞΕ ιδρύονται νέες επιχειρήσεις οι οποίες προμηθεύουν ενδιάμεσα προϊόντα στην εν λόγω επιχείρηση αυξάνοντας έτσι το πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα της επένδυσης. Το ίδιο δεν ισχύει και στον τομέα των υπηρεσιών όπου δεν υπάρχουν στον ίδιο βαθμό κάθετες διασυνδέσεις. Επιπλέον, ο ιδιαίτερος χαρακτήρας των υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας (φήμη) δημιουργεί συνθήκες μονοπωλιακού ανταγωνισμού αποτρέποντας ή περιορίζοντας τις εγχώριες επιχειρήσεις από τη διαδικασία έρευνας κι ανάπτυξης.   Ενώ τα βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα από την εισροή ΑΞΕ στον τομέα των υπηρεσιών δύναται να είναι θετικά, στη μακροχρόνια περίοδο το ισοζύγιο μπορεί να είναι αρνητικό.

Οι πολιτικές προσέλκυσης των επενδύσεων στην Ελλάδα οφείλουν να δομηθούν προς την κατεύθυνση της μεγιστοποίησης των ούτως ή άλλως περιορισμένων εθνικών πόρων.  Απαιτείται λοιπόν η ενθάρρυνση της ίδρυσης νέων ξένων επιχειρήσεων στον τομέα της μεταποίησης. Η είσοδος νέων ξένων επιχειρήσεων στο δευτερογενή τομέα παραγωγής θα εντείνει τον ανταγωνισμό στον κλάδο, παράγοντας αποτελεσματικότερα, ενώ θα ενισχυθεί η επιχειρηματική δράση και σε άλλους τομείς (κάθετες διασυνδέσεις). Από την άλλη πλευρά, η μεγιστοποίηση της αποτελεσματικότητας του αναπτυξιακού νόμου στον τομέα των υπηρεσιών προϋποθέτει την ενίσχυση των συνεργασιών εγχώριων και ξένων επενδυτών ώστε η επικείμενη αύξηση του ανταγωνισμού να ωφελήσει το σύνολο της ελληνικής οικονομίας.  

Τέλος, απαιτούνται μικρές πλην όμως ουσιαστικές αλλαγές στην τυπική γραφειοκρατική διαδικασία. Η υποδοχή και η αξιολόγηση των ξένων άμεσων επενδύσεων πρέπει να πραγματοποιείται από έναν ευέλικτο διοικητικό μηχανισμό, όπου το σύστημα αξιολόγησης παρακολούθησης και εκταμίευσης της χρηματοδότησης να αποτελεί μια ξεχωριστή διοικητική μονάδα, διαφορετική από τον αντίστοιχο μηχανισμό των εγχώριων επενδύσεων. Με τον τρόπο αυτό επιταχύνονται οι διαδικασίες ολοκλήρωσης δημιουργώντας παράλληλα ένα κλίμα ασφάλειας και σταθερότητας. Επίσης, αναγκαία και ικανή συνθήκη για τη χάραξη και υλοποίηση μακροχρόνιων επενδυτικών σχεδίων είναι  ένα σταθερό φορολογικό καθεστώς. Η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας μπορεί να εδραιωθεί και να ενισχυθεί αποκλειστικά και μόνο μέσω ενός  ισχυρού ιδιωτικού τομέα, ο οποίος συνεργάζεται άρρηκτα με ξένους επενδυτές.