ΕΣΠΑ 2014-2020. Σαν να μην πέρασε μια μέρα

Τύχη αγαθή μου επέτρεψε την παρακολούθηση δύο συνεδρίων σε διαφορετικές περιφέρειες της Χώρας  για την προετοιμασία του ΕΣΠΑ 2014-2020. Σαν να μην πέρασε μια μέρα. Ηταν  ακριβώς πανομοιότυπα σκηνικά όπως και στα αντίστοιχα  συνέδρια των προηγούμενων ΕΣΠΑ, ΚΠΣ κ.λ.π. των προηγούμενων δεκαετιών.   Κύριο χαρακτηριστικό η παντελής απουσία προγραμματισμού και  ρεαλιστικής αξιολόγησης των προτεινόμενων δράσεων . Και στις δύο περιπτώσεις  παρουσιάστηκε μια συλλογή προτάσεων και ευχών που για να ικανοποιηθούν χρειάζονται όχι ένα αλλά δέκα ΕΣΠΑ.  Δράσεις οι οποίες εκτείνονται από την ισότητα των δύο φύλων και την προστασία της βιοποικιλότητας της κάθε περιοχής μέχρι την ενίσχυση της μεταποίησης και της εξόρυξης του ορυκτού πλούτου. Και όλ’ αυτά όταν υπάρχει μια  σαφέστατη υποχρέωση έναντι  της ευρωπαικής επιτροπής για την χρηματοδότηση έργων και δράσεων και συγκεκριμένους τομείς.  Για άλλη μια φορά η πολιτική προσέγγιση  και τα μικροσυμφέροντα υπερίσχυσαν οποιασδήποτε λογικής σχετικής με την περιφερειακή ανάπτυξη.  Εννοιες όπως ιεράρχη και προτεραιότητες,  πολλαπλασιαστής των επενδύσεων με κριτήριο  την αποδοτικότητα της κάθε επένδυσης απουσίασαν.  Την θέση τους πήρε μια εντυπωσιακή γραφειοκρατία, κείμενα εργασίας και αναρίθμητα τεχνικά δελτία και αοριστολογίες που εκφύλισαν  ακόμα και την διαδικασία της διαβούλευσης.  Απουσίαζε παντελώς  η ιεράρχηση των δράσεων σύμφωνα με την αποτελεσματικότητά τους  και της προσαρμογή τους στο συγκριτικό πλεονέκτημα της κάθε περιοχής. Ο κατακερματισμός των έργων και η παντελής απουσία στόχου αποτελούν το βασικό παράγοντα αποτυχίας πολιτικών παρέμβασης αλλά και των προηγούμενων ΕΣΠΑ. Θα περιμέναμε λοιπόν αυτής της συζήτησης να προηγηθεί ένας απολογισμός να δούμε τι δεν πήγε καλά με τα προηγούμενα πλαίσια στήριξης.

Το αστείο είναι ότι όταν επισημάνθηκε στον εκλεγμένο γενικό γραμματέα της βόρειας περιφέρειας απάντησε ότι το είχε επισημάνει και αυτός  στην βασική του εισήγηση το πρωί αποποιούμενος έτσι  των σημαντικών ευθυνών. Πολλές από τις εισηγήσεις των υπηρεσιακών παραγόντων ήταν πανομοιότυπες με αυτές των  προηγούμενα ΕΣΠΑ. Τους ίδιους στόχους για την προώθηση της ανταγωνιστικότητας, της απασχόλησης, της καινοτομίας. Αφού πολύ συμμετέχοντες αναρωτιόμασταν  αν ορισμένες απ αυτές τις εισηγήσεις είχαν γίνει copy paste από άλλες ομιλίες.

Ακριβώς ότι έγινε και με τα προηγούμενα πλαίσια ενίσχυσης. Με μια μεγάλη διαφορά. Υποτίθεται ότι το ΕΣΠΑ 2014-2020 θα αποτελέσει ένα βασικό πλαίσιο δημόσιας δράσης προκειμένου να βγάλει την οικονομία από την κρίση. Από τις δημόσιες επενδύσεις περιμένουμε την επανεκκίνηση της οικονομίας .  Και επειδή χρειάζεται να προσδιορίζουμε και ποσοτικά την επιτυχία το ΕΣΠΑ 2014-2020 πρέπει να ‘δημιουργήσει’ εγχώριο προιόν ίσο με 28 δις περίπου δηλαδή το ποσό του συνολικού ΕΣΠΑ (=18,5 δις ευρώ) πολλαπλασιαζόμενο με 1,6 που είναι ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής.  Αυτό άλλωστε ισχυρίστηκε  και ο πρωθυπουργός  στην Σύνοδο κορυφής του Φεβρουαρίου 2013.