Το Θαύμα της Κανά και το Παράτολμο του Επιχειρήματος

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια διάχυτη ανάγκη να πιστεύουμε σε θαύματα. Αυτή η εγκαθιδρυμένη αντίληψη έχει επηρεάσει βαθιά την διαμόρφωση της συλλογικής σκέψης. Δυστυχώς όμως επηρεάζει καταλυτικά και την άσκηση της πολιτικής. Για παράδειγμα το ανεπανάληπτο ‘λεφτά υπάρχουν’ αν κρίνει κανείς από το εκλογικό ποσοστό έπεισε ακόμα  και τους υποψιασμένους ψηφοφόρους.

Μετά έκανε την εμφάνισή της  η ανεπανάληπτη πρόβλεψη περί εξόδου στις αγορές και τέλος της κρίσης το 2011. Ενώ το ΔΝΤ σχεδίαζε το μνημόνιο ΙΙ διότι το πρώτο είχε αποτύχει εμείς πιστεύαμε ότι την 1/1/2012 θα τελείωναν τα βάσανά μας. Θυμίζω ότι η ύφεση του 2012 ανήλθε στο 7% και αμέσως μετά μπήκε σε εφαρμογή το νέο μνημόνιο.

Το δυστύχημα είναι ότι ενώ  ο καθένα ξεχωριστά  πιστεύει  ότι δεν υπάρχει λογική στήριξη σ’ όλα αυτά η συλλογική γνώμη τα αποδέχεται ως λογική συνέπεια μιας μεταφυσικής παρέμβασης, κάτι αντίστοιχο δηλαδή με το  Θαύμα της Κανά στην Γαλιλαία.

Το πρόβλημα δεν είναι ότι το χρησιμοποιούμε την μεταφυσική  για να ερμηνεύσουμε τα οικονομικά συμβάντα το πρόβλημα είναι ότι αυτή η συλλογική παράκρουση μας εμποδίζει να δούμε στην σωστή διάσταση το θέμα και να υλοποιήσουμε έναν οδικό χάρτη εξόδου από την κρίση. Χάνουμε πολύτιμο χρόνο και αναλωνόμαστε σε θέματα ήσσονος σημασίας.

Το καινούργιο συλλογικό πρόταγμα –θαύμα είναι η έξοδος στις αγορές. Αναμφισβήτητα  πρόκειται πάλι περί θαύματος διότι δεν υπάρχει άλλη οικονομία στην πρόσφατη ιστορία με αυτά τα οικονομικά δεδομένα να  κατάφερε  να αντλήσει από τις αγορές ούτε μια δραχμή.  Και μέχρι εκεί θα ήταν σχετικά ανώδυνα τα πράγματα. Το πρόβλημα είναι ότι αυτή η έξοδος μπορεί να επιφέρει  συντριπτικά πλήγματα στην μοναδική διέξοδο χρηματοδότησης των ελληνικών επιχειρήσεων. Συγκεκριμένα οι ομολογιακές εκδόσεις των ελληνικών επιχειρήσεων  ξεκινούν από το επιτόκιο χώρας. Ετσι μια μεγάλη ελληνική επιχείρηση  θα εκδόσει ένα ομόλογο πετυχαίνοντας  επιτόκιο  λίγο μεγαλύτερο από αυτό που πετυχαίνει η Ελληνική Δημοκρατία.

Ας υποθέσουμε ότι η Ελληνική Δημοκρατία βγαίνεις τις αγορές και καταφέρνει να αντλήσει 3 δις ευρώ με επιτόκιο 5% για πενταετή ομόλογα.  Αυτά τα ομόλογα θα διαπραγματεύονται στην δευτερογενή αγορά ανάλογα με τα spreads που θα διαμορφώνονται. Υπάρχει μια σειρά μελετών  (Chionis, Pragidis, Schizas,  Finance Research Letters 2014)   που δείχνουν ότι τα spreads επηρεάζονται από την δημοσιονομική κατάσταση αλλά και από μια σειρά μεταβλητών που ολοκληρώνουν την  μακροοικονομική εικόνα. Πιο συγκεκριμένα τα ελληνικά spreads είναι ιδιαίτερα  ευαίσθητα στην ανεργία το έλλειμμα του εξωτερικού ισοζυγίου στις προοπτικές ανάπτυξης. Ας υποθέσουμε τώρα ότι τα νέα αυτά ομόλογα διαπραγματεύονται στην δευτερογενή αγορά και λόγω μιας κακής συγκυρίας διαπραγματεύονται με πολύ αυξημένα spreads. Σ αυτή την περίπτωση η μοναδική διέξοδος χρηματοδότησης των ελληνικών επιχειρήσεων που είναι η αγορά ομολόγων επιβαρύνεται δυσανάλογα. Οσο καλά χρηματοοικoνομικά στοιχεία και να έχει μια επιχείρηση η βάση εκκίνησης του επιτοκίου στην ομολογιακή έκδοση είναι το επιτόκιο του ομολόγου της χώρα που είναι εγκατεστημένη.  H βιασύνη για την έξοδο στις αγορές θα αποτελέσει ακόμα μια περίπτωση όπου μπλέκουμε επικίνδυνα την πολιτική διαχείριση της οικονομικής κρίσης με την  ορθολογική διαχείριση συνεχίζοντας να πιστεύουμε στα θαύματα.