Στο σημείο μηδέν η ώρα των αποφάσεων

Φαίνεται ότι φτάσαμε στο σημείο μηδέν. Στο σημείο που θέλαμε να αποφύγουμε και πιστέψαμε ότι αποφύγαμε το Μάιο του 2010 με την υπογραφή του Μνημονίου επανέρχεται δριμύτερο λίγους μήνες μετά. Θα ήταν περιττολογία να αναφερθούμε στα αίτια της κρίσης, γιατί το θέμα είναι ένα δώσουμε μια πειστική απάντηση στο ερώτημα αν μπορούμε να διαχειριστούμε το χρέος των επόμενων ετών. Το φάσμα της χρεοκοπίας πλέον δεν αποτελεί μια θεωρητική προσέγγιση, αλλά ένα υπαρκτό ενδεχόμενο. Όταν μια οικονομία φτάνει σε αυτό το σημείο, τότε ο δημόσιος διάλογος και η δημόσια συζήτηση «ανοίγει» όλα τα θέματα και με ρεαλισμό προσεγγίζει όλες τις εφικτές λύσεις. Ακόμα και η χρονική επιμήκυνση του χρέους η ή μερική περιστολή του δεν μπορεί να παρέχει μια μακροχρόνια και βιώσιμη λύση. Για τη διευκόλυνση αυτής της συζήτησης, είναι χρήσιμο να δούμε ποιο είναι το πλαίσιο διαλόγου.

Το χρέος μιας οικονομίας είναι διαχειρίσιμο όταν παράγει δημοσιονομικό πλεόνασμα ή όταν η ανάπτυξή της είναι μεγαλύτερη από το ονομαστικό επιτόκιο που δανείζεται. Αυτές οι οικονομικές διαπιστώσεις βάζουν τους κύριους πυλώνες των σημαντικών πολιτικών οι οποίες χωρίς στερεότυπα και πολιτικά φετίχ πρέπει να αξιολογηθούν. Θεωρώ ότι το θέμα της δημοσιονομικής περιστολής έχει εξαντληθεί και γνωρίζουμε ότι τα όρια αυτής της πολιτικής είναι δεδομένα. Το θέμα της ανάπτυξης εξετάζεται ακόμα από γενικόλογες προσεγγίσεις χωρίς τη δυνατότητα εξειδίκευσης αυτών των πολιτικών. Αυτό που πρέπει να γνωρίζουμε και να μας ενδιαφέρει είναι η εξέλιξη του χρέους, πιο πολύ όμως μας ενδιαφέρει ο λόγος του χρέους προς το ΑΕΠ. Ακόμα και η μικρή αύξηση του ΑΕΠ σε συνδυασμό με τον τρέχοντα πληθωρισμό μπορεί να μειώσει το λόγο χρέους προς ΑΕΠ. Το πρόβλημα είναι ότι υπάρχουν πολύ λίγοι βαθμοί ελευθερίας στην άσκηση της οικονομικής πολιτικής. Στο στάδιο που βρίσκεται η ελληνική οικονομία φαίνεται ότι η Συνθήκη του Μάαστριχτ αποτελεί τροχοπέδη. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα ήταν επωφελές για την ελληνική οικονομία το εργαλείο της υποτίμησης της εγχώριας συναλλαγματικής ισοτιμίας για την αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας και την προσέλκυση ξένων άμεσων επενδύσεων. Στη συνέχεια η επεκτατική νομισματική πολιτική, από την άλλη μεριά, θα μπορούσε να αντιμετωπίσει τα σημαντικά προβλήματα ρευστότητας της αγοράς. Θεωρώ ότι για την ελληνική οικονομία αποτελεί περιττή πολυτέλεια η εμμονή σε μια αντιπληθωριστική πολιτική για μια οικονομία η οποία γνωρίζει ύφεση -5%, έχει ένα τρομακτικό έλλειμμα ανταγωνιστικότητας που απεικονίζεται στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και έχει να διαχειριστεί ένα χρέος το οποίο βρίσκεται στο 150% του ΑΕΠ. Αυτά τα μέτρα μπορούν να υποβοηθήσουν βραχυχρόνια την ανάπτυξη χωρίς να αναστέλλουν τις προσπάθειες για την παραγωγική αναδιάρθρωση της χώρας. Το πρόβλημα είναι ότι η παραγωγική αναδιάρθρωση απαιτεί την εφαρμογή μιας μακροχρόνιας πολιτικής και η ελληνική οικονομία έχει βραχυχρόνια και άμεσα αντιμετωπίσιμα προβλήματα.

Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Επίκαιρα