Σκέψεις για την μείωση των φορολογικών συντελεστών

Γιάννης Πραγγίδης
Λέκτορας Δ.Π.Θ.

 Η μείωση του ελλείμματος και του χρέους της ελληνικής οικονομίας αποτελεί αδιαμφισβήτητο στόχο της οικονομικής πολιτικής. Σε μια περίοδο μετά την κρίση του 2008 όπου οι περισσότερες χώρες της ευρωζώνης οδηγήθηκαν σε αύξηση του χρέους τους για να τονώσουν την ενεργό ζήτηση τους, η ελληνική οικονομία ήταν εκ των προτέρων αναγκασμένη να περιορίσει τις δημόσιες δαπάνες και παράλληλα να αυξήσει τα δημόσια έσοδα της εξαιτίας του υπέρογκου χρέους της.

Τα μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής είναι συγκεκριμένα και ταξινομούνται ανάλογα με το πεδίο εφαρμογής τους, για παράδειγμα δημόσια κατανάλωση, μεταβιβαστικές πληρωμές, φορολογία. Αυτό το οποίο δεν είναι συγκεκριμένο είναι τα αποτελέσματα τα οποία έχει κάθε ένα μέτρο. Το ζητούμενο δηλαδή είναι πως μπορούμε να επιτύχουμε το στόχο μας με το μικρότερο δυνατό αρνητικό πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα για την πραγματική οικονομία.

Τα κυριότερα σημεία του προγράμματος σταθερότητας είναι η μείωση της δημόσιας κατανάλωσης, η μείωση των δημοσίων επενδύσεων και η αύξηση των έμμεσων φόρων.

Σε διάφορες μελέτες τους η Ευρωπαϊκή Κεντρική τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, για το σύνολο των χωρών της Ευρωζώνης καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η μείωση των δημοσίων δαπανών έχει μεγαλύτερο αρνητικό πολλαπλασιαστικό αποτέλεσμα στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν από ότι η αύξηση των φορολογικών συντελεστών με σχέση περίπου 1 προς 3. Αυτό όμως αφορά το σύνολο των χωρών της Ευρωζώνης χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε χώρας.

Η Ελλάδα η οποία παρουσίαζε υψηλά ποσοστά δημόσιας κατανάλωσης και δημοσίων επενδύσεων ως ποσοστό του Α.Ε.Π είχε ως αποτέλεσμα να εκτοπίσει τον ιδιωτικό τομέα συρρικνώνοντας παράλληλα τη φορολογική βάση και άρα τα έσοδα από τη φορολογία.

Σε μια μελέτη του Ι.Ο.Β.Ε για την ελληνική οικονομία παρουσιάζονται τα εξής αποτελέσματα. Η μείωση των δημοσίων δαπανών έχει τα μικρότερα περιοριστικά αποτελέσματα τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα σε σχέση με την αύξηση των φορολογικών συντελεστών. Πιο συγκεκριμένα, οι προσωπικοί φόροι και οι φόροι κατανάλωσης επιδρούν σημαντικά στην περιστολή του Α.Ε.Π και παράλληλα δημιουργούν συνθήκες ανισορροπίας και στην αγορά εργασίας.

Αυτό το οποίο προκύπτει είναι ότι η μείωση των φορολογικών συντελεστών παράλληλα με μια έστω ισόποση μείωση της δημόσιας κατανάλωσης μπορεί να έχει ευεργετικά αποτελέσματα στην επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας σε σύντομο χρονικό διάστημα. Χρειάζεται λοιπόν το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων να μειωθεί αλλά να κατευθυνθεί σε στοχευμένες δράσεις όπως είναι η ενίσχυση της έρευνας και ανάπτυξης. Η μόνιμη μείωση των φορολογικών συντελεστών θα αυξήσει άμεσα την κατανάλωση και τις επενδύσεις μέσω του αποτελέσματος του πλούτου. Η διαδικασία αυτή γίνεται ακόμη πιο αποτελεσματική μέσα σε ένα περιβάλλον σταθερών ονομαστικών επιτοκίων. Διότι όταν δεν υπάρχει η αντίθετη πολιτική για αναγκαστική μείωση του πληθωρισμού το πραγματικό επιτόκιο θα μειωθεί ενισχύοντας ακόμη περισσότερο τις επενδύσεις και ως συνέπεια την φορολογική βάση άρα και τα κρατικά φορολογικά έσοδα.