H Aναπτυξιακή Διέξοδος

Κάθε φορά που φτάνει η ώρα να πάρουμε την επόμενη δόση βοήθειας μας πιάνουν εφήμερες τύψεις για όσα δεν κάναμε το διάστημα που πέρασε από την προηγούμενη. Κατόπιν επινοούμε νέες πηγές εσόδων, προτείνουμε ρηξικέλευθες τομές στην περιστολή των δαπανών, κλείνουμε  πονηρά το μάτι στην τρόικα για ακόμη μεγαλύτερη φορολόγηση, και βεβαία  ξεπουλάμε. Μόνο που εδώ και αρκετό καιρό οι υποσχέσεις αυτές φαντάζουν τουλάχιστον ανέφικτες.

Που τελειώνει αυτή η κατρακύλα; Αν μας χαρίσουν όλο το χρέος θα μας ξεφορτωθούν οριστικά; Δυστυχώς, η απάντηση είναι φυσικά όχι. Γιατί πολύ απλά υπάρχει και το έλλειμμα συνεπώς και η ανάγκη για νέα δανεικά. Η περιοριστική πολιτική λιτότητας, η επενδυτική και επιχειρηματική εσωστρέφεια και η άνευ προηγούμενου καταρράκωση της ψυχολογίας δεν μπορεί να είναι η λύση. Όταν η συζήτηση φτάνει σ’ αυτό το σημείο πάντα γίνεται επίκληση του σύγχρονου από μηχανής θεού που λέγεται ανάπτυξη.  

Οι βασικοί άξονες που οφείλει να λάβει υπόψη ένα επιτυχημένο αναπτυξιακό σχέδιο, χωρίς φυσικά να αποκλείονται και άλλοι, είναι οι παρακάτω.

Δημόσιες Επενδύσεις. Η πλέον ιστορικά καταξιωμένη συνταγή (από το 1933) για την ενεργοποίηση μιας λιμνάζουσας οικονομίας.  

Κλαδικές στοχευόμενες πολιτικές. Σε άμεση σχέση με τον ανωτέρω άξονα, αποτελεί προϋπόθεση επιλογής για τις δημόσιες επενδύσεις.  Αυτό λέγεται συγκριτικό πλεονέκτημα και οι τομείς της οικονομίας που κρίνεται ότι το έχουν  πρέπει να λάβουν τον κύριο όγκο της κρατικής συνδρομής.

ΕΣΠΑ, κρατικές ενισχύσεις. Βραχίονας υλοποίησης της κλαδικής πολιτικής και σημαντική ένεση ρευστότητας στην αγορά.

Ξένες άμεσες επενδύσεις. Από τις πλέον καθοριστικές σε συμβολή επιλογές, καθόσον αφόρα φρέσκα και δυναμικά κεφάλαια που δημιουργούν προστιθέμενη αξία στην οικονομία και νέες διατηρήσιμες θέσεις εργασίας.

Φορολογική πολιτική. Κινητοποίηση της επιχειρηματικότητας σημαίνει διαμόρφωση ευνοϊκού περιβάλλοντος για νέες επενδύσεις. Τα δραστήρια κεφάλαια ανά τον κόσμο βλέποντας ευνοϊκούς ορούς και σε συνδυασμό με τις ευκαιρίες που αναδεικνύονται δεν θα μείνουν αδιάφορα.  Τα πρώτα χρόνια και μέχρι κάποιο ύψος κύκλου εργασιών η φορολογία και οι σχέσεις με την εφορία πρέπει να γίνουν αυτό που έπρεπε ήδη να ήταν, αποκλειστικά κοινωνικές.

Τόνωση της ενεργούς ζήτησης. Με αυτό το κλίμα στην αγορά, δεν υπάρχει ούτε ένας ιδιώτης επιχειρηματίας σήμερα που σκέπτεται να προχωρήσει σε μια νέα επένδυση ή ακόμη και σε επέκταση μιας υφιστάμενης. Η δημόσια κατανάλωση δεν αρκεί από μόνη της να καλύψει το κενό που δημιουργείται. Η υγιής ζήτηση μπορεί να προέλθει μόνο από τον ιδιωτικό τομέα. Τόσο μέσω επενδύσεων όσο και κατανάλωσης. Με τις ιδιωτικές επενδύσεις έχουμε ασχοληθεί όλοι και είναι πολύ σημαντικές, με την ιδιωτική κατανάλωση σχεδόν κανείς. Η τόνωση των χαμηλών εισοδηματικών τάξεων, με αυξήσεις σε μισθούς μέχρι 1200 ή και 1500 ευρώ ανάλογα με τα προστατευόμενα μέλη, είναι μια καθοριστική επιλογή για την τόνωση της ζήτησης. Σε αυτά τα επίπεδα, που η οριακή ροπή για κατανάλωση είναι πολύ υψηλή, τα επιπλέον χρήματα δεν κινδυνεύουν να βρεθούν στις θυρίδες των τραπεζών ή σε λογαριασμούς στην Ελβετία. Ο προορισμός τους είναι η κάλυψη των καθημερινών αναγκών των νοικοκυριών που θα οδηγήσει αναπόφευκτα και στην πολυπόθητη αύξηση του τζίρου στην αγορά.

Τις παλιές καλές εποχές, αποφάσεις και επιλογές όπως αυτές ήταν αποκλειστικά δική μας ευθύνη και δικαιοδοσία. Σήμερα, έτσι όπως τα καταφέραμε, θα χρειαστεί και κάποιου είδους συνεννόηση-άδεια από το δίπολο που ορίζει τις οικονομικές τύχες της χώρας, Ευρωπαϊκή Ένωση και τρόικα. Το πιο πιθανό είναι ότι θα τους βρούμε θετικά διακείμενους. Το μόνο πρόβλημα είναι ότι για να αποδώσουν τα αναπτυξιακά μέτρα χρειάζεται χρόνος, που για τους έξω μεταφράζεται σε νέα περίοδο χάριτος και χαλάρωση των όρων του μνημονίου. Καθόσον, η αξιοπιστία μας δεν διανύει και την καλύτερη της εποχή, πρώτα θα πρέπει να πάρουμε κάποια μέτρα μόνοι μας, απ΄ το υστέρημα μας, ώστε να καταστούμε πειστικοί και μετά θα ακολουθήσει η έξωθεν αρωγή. Αυτή η ρήση του Κολοκοτρώνη από 1821 «ότι κάμωμεν μόνοι μας» ακόμη μας στοιχειώνει.