Κάτι Περισσότερο από Περισσότερη Ευρώπη

Τα προβλήματα  που συνδέονται με την οικονομική κρίση συνεχίζουν σκιαγραφούν το παρόν και το μέλλον   πολλών οικονομιών της ευρωζώνης. Συνοπτικά, η υπερχρέωση του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, το αδύνατο τραπεζικό σύστημα η υψηλή ανεργία, οι ισχνοί ρυθμοί ανάπτυξης αλλά και  η κατάρρευση του κράτους πρόνοιας  αποτελούν τον  κοινό τόπο των προβλημάτων  πολλών οικονομιών.

Απέναντι σ’ αυτά τα προβλήματα η ΕΕ τα τελευταία είκοσι χρόνια αντιπαραθέτει μια  μόνιμη συνταγή.  Η μόνιμη κατεύθυνση που δίνεται στις χώρες μέλη για την  αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων είναι το σύμφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης, οι μεταρρυθμίσεις και η απελευθέρωση των αγορών εργασίας, προϊόντων.  Στην συνέχεια με μια πραγματικά αξιόλογη ικανότητα η ΕΕ σε  συνεργασία με το Κράτος μέλος κατασκευάζει ένα αφήγημα που σχετίζεται περισσότερο με τις ευχές  και τις προσδοκίες μας για την επίλυση του προβλήματος. Σε μεταγενέστερο χρόνο καθεστοποιείται αυτό το αφήγημα και τέλος  μετουσιώνεται σε κυρίαρχη πολιτική. Και αυτό συμβαίνει ακόμα και αν αυτές οι ιδέες εναντιώνονται στην βασική οικονομική λογική και την πραγματικότητα.

 

Ωστόσο όμως η οικονομική πραγματικότητα φαίνεται να μας προσφέρει διαφορετικά διδάγματα. Το πρώτο τραγικό δίδαγμα αλλά και η εμπειρία της τελευταίας δεκαετίας είναι ότι με αυτό τον τρόπο ούτε η κρίση αντιμετωπίζεται, ούτε η ανάπτυξη ενεργοποιείται αλλά ούτε θωρακίζεται η οικονομία απέναντι στην επερχόμενη κρίση. Το δεύτερο τραγικό δίδαγμα λέει ότι τα μέτρα που θεωρούνται αναπόφευκτα για την αντιμετώπιση της κρίσης αργά ή γρήγορα θα ληφθούν.  Και επιπλέον όσο καθυστερείς την λήψη των αναγκαίων μέτρων τόσο μεγαλύτερο γίνεται το πρόβλημα. 

Επομένως το λογικό ερώτημα που προκύπτει είναι για ποιό λόγο δεν ενισχύεται η φαρέτρα  με μέτρα πολιτικής που θα επιφέρουν πραγματικά αποτελέσματα και θα συμβάλουν στην ενδυνάμωση της συνοχής. Δυστυχώς η υπάρχουσα δομή της ΟΝΕ κάνει σχεδόν αδύνατη αυτή την επιλογή. Το πρόβλημα είναι ότι ο  εμπλουτισμός των μέτρων  μπορεί να γίνει μόνο αν αναγνωριστεί η αναγκαιότητα προσαρμογής του πλαισίου πολιτικής στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της κάθε χώρας. Με άλλα λόγια απαιτείται η διαμόρφωση ενός πλαισίου οικονομικής πολιτικής προσαρμοσμένο στα προβλήματα της κάθε οικονομίας. Αυτή η άποψη έρχεται σε αντιδιαστολή με την ενιαία γραμμή και την πολιτική του’ one size fits all’.  Ας θεωρήσουμε  για παράδειγμα τις πιο προβληματικές οικονομίες της ευρωζώνης την Ελλάδα και την Ιταλία. Το υψηλό εξωτερικό  χρέος, η ανταγωνιστικότητα της οικονομίας, αποτελούν τα κοινά μεγάλα προβλήματα. Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν μπορεί η ίδια πολιτική με το ίδιο φάρμακο να θεραπεύσει  διαφορετικές ασθένειες.