Για άλλη μια φορά τα πανεπιστήμια και ο τρόπος λειτουργίας τους θα αποτελέσουν βασικό σημείο του δημόσιου διαλόγου. Χωρίς να θέλω να προκαταβάλω τα αποτελέσματα της δεκάτης πέμπτης μεταρρύθμισης των τελευταίων 20 ετών φοβάμαι ότι για άλλη μια φορά το τέλος αυτής της διαδικασίας είναι προδιαγεγραμμένο. Και αυτό γιατί παραγνωρίζει το γεγονός ότι κομβικός παράγοντας για την οποιαδήποτε ποιοτική μεταβολή είναι ο μορφωμένος και ενημερωμένος καθηγητής. Ας μην κοροϊδευόμαστε η αξιολόγηση, η εντατικοποίηση των μαθημάτων, ο εσωτερικός κανονισμός λειτουργίας, και άλλες πολλές πρωτοβουλίες των τελευταίων ετών παρέμειναν κενές περιεχομένου διότι δεν συνοδεύτηκαν από την αντίστοιχη ποιοτική αναβάθμιση του ελληνικού πανεπιστημίου και το κυριότερο δεν το ήθελαν οι βασικοί παράγοντες της πανεπιστημιακής ζωής.
Σήμερα βιώνουμε μια κατάσταση όπου το πανεπιστήμιο τείνει να μετατραπεί σε ένα εξεταστήριο. Η δημοσιονομική περιστολή ενέτεινε αυτό το φαινόμενο αφού οι πιστώσεις για συμμετοχή σε συνέδρια έχουν μειωθεί, αν όχι μηδενισθεί, και συνεχώς μειώνεται η δυνατότητα αγοράς εποπτικών μέσων, ερευνητικού υλικού, συμμετοχής σε ερευνητικές ομάδες. Η συνεχιζόμενη μείωση των μισθών (ας σκεφτεί κανείς ένας λέκτορας λαμβάνει καθαρό μισθό μόλις 1300 ευρώ περίπου) οδηγεί την πλειονότητα των πανεπιστημιακών σε αλλότριες δραστηριότητες και απασχολήσεις. Ο εσμός της μετριότητας με αυτό τον τρόπο διογκώνεται δημιουργώντας ακόμα μεγαλύτερες αντιστάσεις στην οποιαδήποτε μεταρρύθμιση και μια σοβαρή εσωστρέφεια του υπάρχοντος στάτους κβο.
Για να μεταρρυθμιστεί το πανεπιστήμιο χρειάζεται ένα πανεπιστημιακό δυναμικό που μπορεί να παρακολουθήσει τις εξελίξεις και να ανταποκρίνεται στις κρίσιμες επιστημονικές προκλήσεις. Η επιστημονική επάρκεια και καταξίωση αποτελεί από μόνη της την καλύτερη κινητήρια δύναμη για τον εκσυγχρονισμό των ΑΕΙ και την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων. Σήμερα αποτελεί κοινό μυστικό ότι μέρος των πανεπιστημιακών δεν μπορούν να παρακολουθήσουν στοιχειωδώς τις εξελίξεις του γνωστικού αντικειμένου που καλούνται να θεραπεύσουν. Η διαπίστωση αυτή σε συνδυασμό με την μειωμένη χρηματοδότηση δημιουργούν το εκρηκτικό μείγμα που ακυρώνει στην πράξη την οποιαδήποτε πρωτοβουλία αναβάθμισης των ελληνικών πανεπιστημίων.
Ενδιαφέρουσες οι απόψεις σας για την κατάσταση στα Ελληνικά πανεπιστήμια. Το θέμα όμως δεν συνδέεται σε καμμία περίπτωση με τη δημοσιονομική περιστολή. Υπάρχουν τα παραδείγματα της προηγούμενης δεκαπενταετίας που τα κοινοτικά κονδύλια για ερευνητικά προγράμματα έρεαν χωρίς περιορισμούς και παρόλα αυτά φτάσαμε στο σημερινό πανεπιστήμιο, όπου μεγάλο ποσοστό των πανεπιστημιακών να μην μπορεί να παρακολουθήσει στοιχειωδώς τις εξελίξεις του γνωστικού του αντικειμένου γιατί είναι πλήρως ανεπαρκείς. Το πρόβλημα όπως αναφέρατε είναι ποιοτικό και έχει να κάνει με τον μορφωμένο και ενημερωμένο καθηγητή που έχει σκοπό να προάγει την έρευνα την επιστήμη και να εμφυσήσει ιδέες στους νέους. Τίποτε από όλα αυτά δεν πραγματοποιείται. Οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι που έχουν μετατρέψει το πανεπιστήμιο σε εξεταστικό κέντρο, δεν κρίνονται και δεν αξιολογούνται, δε συγγράγουν δεν προάγουν την επιστήμη. Γίνονται αξιολογήσεις του προσωπικού στα πανεπιστήμια? (η τελευταία νομοθετική ρύθμιση τις επέβαλε) ποια τα αποτελέσματα των αξιολογήσεων αυτών? Το κλίμα μπορεί να αλλάξει μόνο αν οι υπέυθυνοι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι (υπάρχουν και τέτοιοι και είναι πολλοί) αναλάβουν την αυτοκάθαρση των πανεπιστημίων. Έτσι θα κερδίσουν κατ' αρχή το σεβασμό και την εκτίμηση των φοιτητών τους και μετά της κοινωνίας.
ΑπάντησηΔιαγραφή