Οι Λόγοι για την Χαλάρωση του Σταθεροποιητικού Προγράμματος

Εκτός από την προφανή εξήγηση για την χαλάρωση των μέτρων στην ελληνική οικονομία (οι ακαθάριστες επενδύσεις παγίου κεφαλαίου μειώθηκαν κατά 10,4% και οι εξαγωγές κατά 2,4%* το 2012 σε σχέση με το 2011) υπάρχουν και δύο άλλοι λόγοι που επιβάλλονται από την τρέχουσα οικονομική συγκυρία.

Η οικονομική κατάσταση, τα χαρακτηριστικά των οικονομιών του ευρωπαικού νότου και η αποτελεσματικότητα των σταθεροποιητικών προγραμμάτων  τελευταία απασχολούν ιδιαίτερα την επιστημονική κοινότητα. Όλα τα επιστημονικά δεδομένα (  βλέπε μεταξύ των άλλων Fiscal consolidation: At what speed? Blanchard, Leigh voxeu.org 2013 ) συγκλίνουν στην άποψη ότι η εφαρμοζόμενη δημοσιονομική σταθεροποίηση έχει δυσανάλογα μειωτικά αποτελέσματα στο ΑΕΠ σε σχέση με την επιτυγχανόμενη μείωση του χρέους με τέτοιο τρόπο ώστε ό λόγος χρέος προς ΑΕΠ να αυξάνεται. Η παρατήρηση αυτή συνδέεται με τον  δημοσιονομικό πολλαπλασιαστή όπου σε περιόδους κρίσης  παραμένει αρκετά υψηλός  (για την ελληνική οικονομία  η τιμή του 1,46). Τι σημαίνει αυτό; H οποιαδήποτε περιοριστική πολιτική με την αύξηση των φόρων και την μείωση των δαπανών  έχει υπερπολλαπλάσια αποτελέσματα όσον αφορά την μείωση του ελληνικού ΑΕΠ.

Το άλλο επιχείρημα συνδέεται με την διάρθρωση της ανεργίας. Παρατηρώντας προσεκτικά την διάρθρωση της ανεργίας στην Χώρα μας τα τελευταία χρόνια καταλαβαίνουμε μια συνεχιζόμενη αύξηση της μακροχρόνια ανεργίας (των ανέργων με διάστημα μεγαλύτερο  από τους 12 μήνες εκτός αγοράς εργασίας). Η ένδειξη αυτή δηλώνει ότι τα μέτρα καταπολέμησης της ανεργίας γίνονται ολοένα και πιο αναποτελεσματικά, πιο κοστοβόρα  και μεγαλώνει το χρονικό  διάστημα μεταξύ της λήψης των μέτρων και του προσδοκώμενου αποτελέσματος.

Αυτό το οποίο πρέπει να γίνει κατανοητό  ότι εφόσον ευχόμεθα και προσπαθούμε αυτή η κατάσταση να αλλάξει το επόμενο χρονικό διάστημα τότε και η τιμή του δημοσιονομικού πολλαπλασιαστή θα μειωθεί αλλά και στη διάρθρωση της ανεργίας οι μακροχρόνια άνεργοι θα έχουν μικρότερη συμμετοχή. Επομένως πρόκειται να συμβούν δύο πράγματα. Πρώτον  το σταθεροποιητικό πρόγραμμα δεν θα είναι τόσο επώδυνο ιδιαίτερα όσον αφορά την παραγωγική δομή της χώρας  αλλά και η πολιτική για την καταπολέμηση της ανεργίας θα είναι πιο αποτελεσματική με την έννοια ότι η μείωση της ανεργίας θα επιτυγχάνεται με λιγότερους πόρους.

Όλα τα παραπάνω για άλλη μια φορά κάνουν  εξαιρετικά δύσκολο να κατανοήσει κανείς την εμμονή στην εφαρμογή ‘μεγάλων’ μεταρρυθμίσεων καθώς και στην εφαρμογή μεγάλους μέρους της απαραίτητης δημοσιονομικής σταθεροποίησης εντός του 2013 και του 2014. Η μοναδική ερμηνεία προκύπτει από μια ‘θεολογική’ προσέγγιση της οικονομίας η οποία υποστηρίζει ότι όσο μεγαλύτερο είναι το δημοσιονομικό πλεόνασμα τόσο περισσότερο θα εξευμενίσουμε τους πιστωτές μας και θα προχωρήσουν στην περικοπή του χρέους. Η άποψη αυτή για άλλη μια φορά απέχει από οποιαδήποτε οικονομική θεωρία, και ενέχει έναν μεγάλο κίνδυνο αν δεν εκπληρωθεί.

* Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑ η πτώση των εξαγωγών συνεχίστηκε και το α τρίμηνο του 2013. Το εξαιρετικά ανησυχητικό είναι ότι ενώ η συνολική μείωση των εξαγωγών το α τρίμηνο του 2012 ανήλθε στο -2,5% στην μεταποίηση που υποτίθεται ότι ανικατοπτρίζεται η ανταγωνιστικότητα και η εσωτερική υποτίμηση η μείωση των εξαγωγών ανήλθε στο -15%