Η Ενταση στις Δημόσιες Συζητήσεις και η Ημιμάθεια

Ειλικρινά δεν ξέρω τι φτάει και έχουμε μια ουσιαστική  δυσκολία να συζητήσουμε και να ανεχθούμε την αντίθετη άποψη. Για όσους έχουν μια εμπειρία από τον τρόπο που διεξάγονται οι δημόσιες αυζητήσεις στην Δυτική Ευρώπη ή στις ΗΠΑ μπορούν  εύκολα να διακρίνουν την ένταση με την οποία γίνονται οι συζητήσεις στα ελληνικά ΜΜΕ. Το γεγονός αυτό βέβαια δεν το βλέπουμε στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια. Το πρόβλημα είναι ότι η διαμόρφωση της κοινής γνώμης τα τελευταία χρόνια επηρεάζει και στηρίζει συγκεκριμένες επιλογές για την πορεία της Χώρας.

Κατά την γνώμη μου τέσσερις είναι οι λόγοι που τροφοδοτούν την ένταση στο δημόσιο διάλογο:

Κατ’ αρχήν με την ένταση και την έντονη διαφωνεία μπορεί εύκολα  να καλυφθεί η άγνοια,  η ημιμάθεια και τα τεράστια μαθησιακά κενά. Μην ξεχνάμε ότι τα ελληνικά ΜΜΕ είναι από τις λίγες περιπτώσεις όπου ο ίδιος δημοσιογράφος μπορεί να τοποθετείται για την σεισμική έξαρση, για την αναμέτρηση ΠΑΟ Ολυμπιακού και για τα οικονομικά. Με την ίδια ευκολία που κάποιος αναλύει την σχέση των δύο φύλων μπορεί και να τοποθετηθεί για την συναλλαγματική πολιτική.

Στην συνέχεια νομίζω ότι υπάρχει μια μεγάλη συναισθηματική φόρτιση του δημοσιογράφου αλλά και του οποιουδήποτε άλλου συμμετέχοντα στον δημόσιο διάλογο. Η υπερβολική  ταύτιση με το θέμα που μπορεί να υποστηρίζει τον φέρνει σε θέση άμυνας σε σχέση με οποιονδήποτε άλλο. Ετσι παρατηρούμε μια επιθετικότητα η οποία είναι ακατανόητη.  

Ως τρίτο λόγο θεωρώ την ανοχή της κοινής γνώμης στα αξιώματα και στις μη αποδεδειγμένες θέσεις. Οποιοσδήποτε λέει το οτιδήποτε χωρίς να χρειάζεται να το τεκμηριώσει. Ημιμαθείς δημοσιολόγοι τοποθετούνται με περίσσια άνεση επικαλούμενοι μια ακατάσχετη μπουρδολογία και επιχειρήματα που περιέχονται στα περιοδικά Κατερίνα και Μανίνα. Σε πολλές δε περιπτώσεις διαμορφώνεται κλίμα με φαϊσμπουκισμούς και τιτιβίσματα.    

Τέλος, η Ιδιοτέλεια. Η αλληλεξάρτηση μεταξύ επιχειρηματικών συμφερόντων και ΜΜΕ έπληξε την αξιοπιστία των μέσων. Στις περισσότερες περιπτώσεις ακόμα και αν δεν υπάρχει συγκεκριμένη ‘επιβράβευση’ πολλοί δημοσιογράφοι (ιδιαίτερα στην εποχή της κρίσης)  αισθάνονται την ανάγκη να στοιχίζονται πίσω από αυτό που θεωρούν ως κυρίαρχη αντίληψη και συμφέρον του ‘αφεντικού’. Εχουμε δεί λοιπόν πολλούς στον δημόσιο λόγο  να υποστηρίζουν την κατασκευή συγκεκριμένων δημόσιων έργων ή την πραγματοποίηση συγκεκριμένων επενδύσεων και όταν μετά από λίγους μήνες μετακομίζουν σε άλλο μέσο να αλλάζουν γνώμη.

Δε νομίζω ότι θα αλλάξει εύκολα η ποιότητα του δημόσιου διαλόγου. Η εποχή της κρίσης και των περιορισμένων πόρων ίσως υποβαθμίσει ακόμα περισσότερο τα επιχειρήματα και έτσι θα αποκλειστούν οι φωνές της λογικής και της γνώσης.