Ιδιωτικοποιήσεις, Δημόσιο, Έξοδος από την Κρίση

Στην τρέχουσα δύσκολη συγκυρία πρέπει να επιτευχθεί μία δύσκολη και πολλές φορές ασταθής ισορροπία μεταξύ ιδιωτικοποιήσεων και παρουσίας του δημόσιου τομέα.  Υπάρχει μια έντονη πίεση από τους δανειστές για την υιοθέτηση ενός μεγάλου προγράμματος ιδιωτικοποιήσεων και απόσυρσης του κράτους από οποιαδήποτε δραστηριότητα. Αυτή η στάση ενισχύεται και από την πεποίθηση ότι η παρουσία του ιδιωτικού τομέα θα μειώσει τα δημοσιονομικά ελλείμματα, θα αυξήσει την παραγωγικότητα και θα συμβάλλει στην αποτελεσματικότητα του συνδυασμού των παραγωγικών συντελεστών άρα θα συμβάλει στην αύξηση του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος και στην αύξηση της απασχόλησης. Υποστηρικτικά σε αυτή την άποψη έρχονται οι πιέσεις των δανειστών οι οποίοι υπολογίζουν τα έσοδα των ιδιωτικοποιήσεων για την αποπληρωμή των τοκοχρεολυσίων. Και τέλος επικουρικά στην παραπάνω συζήτηση προστίθενται και αυτοί που προσπαθούν να εξαγοράσουν σημαντικά περιουσιακά στοιχεία σε υποτιμημένες και πιέζουν προς αυτή την κατεύθυνση. Όλα τα παραπάνω αποτέλεσαν το φετίχ του εκσυγχρονισμού και της αναπτυξιακής προσπάθειας.

Δυστυχώς ή ευτυχώς η ζοφερή πραγματικότητα δεν φαίνεται υπακούει στα παραπάνω κελεύσματα. Ετσι όλα αυτά προσκρούουν στην πραγματικότητα της διατήρησης της  μακροχρόνιας ανεργίας και της ύφεσης μολονότι σε  λίγο μόνο η  Πατησίων δεν θα έχει ιδιωτικοποιηθεί. Ισως να χρειάζεται να περάσουν άλλα οκτώ χρόνια μνημονίων για να κατανοήσουμε ότι μόνο με έναν ισχυρό και αποτελεσματικό δημόσιο τομέα θα μπορέσει να αναταχθεί η οικονομία. Είτε το θέλουμε είτε όχι τα οικονομικά της ύφεσης είναι τα οικονομικά του κρατικού παρεμβατισμού και της αποθέωσης του κεϋνσιανισμού. Ελεύθερη οικονομία και οικονομία της αγοράς; Bεβαίως, αλλά μετά την κρίση.

Όταν συζητάμε και αποδεχόμαστε την ύπαρξη της παγίδας ρευστότητας, του αποπληθωρισμού και των αρνητικών επιτοκίων, της αντίστροφης καμπύλης επιτοκίων, της μη λειτουργίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος, της μόνιμης μακροχρόνιας ανεργίας επιτρέπεται να πιστεύουμε ότι όλα αυτά μπορούν να διορθωθούν με την λειτουργία της αγοράς, με μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις?   Ας μην πάμε πιο παλιά, ας μείνουμε στα πρόσφατα παραδείγματα. Το ‘θαύμα’  της Ισπανίας που κατάφερε να βγει γρήγορα από την κρίση και να παρουσιάσει αξιόλογη ανάπτυξη αλλά με ένα διογκωμένο δημοσιονομικό έλλειμμα και ταυτόχρονη αύξηση του δημόσιου χρέους αλλά και ενίσχυση του εποπτικού και παρεμβατικού ρόλου του κράτους. Επιπλέον βλέπουμε με δέος η Ιταλία να ανακεφαλαιοποιεί τις τράπεζες της με κρατικό χρήμα αδιαφορώντας επιδεικτικά για την ευρωπαϊκή τραπεζική οδηγία.

Πρέπει να γίνει κατανοητό ότι τα μέσα και τα εργαλεία για την ανάπτυξη και την αντιμετώπιση της κρίσης δεν περιορίζονται μόνο στην άσκηση της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής αλλά εκτείνονται και στην πολιτική μεταφορών, στην επιδότηση της ενέργειας, στον έλεγχο των αεροδρομίων και των λιμανιών,  στην εφαρμογή πολιτικής κατευθύνσεων στο τραπεζικό σύστημα, στην αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου, στην κλαδική πολιτική κ.α.

Για άλλη μια φορά η ισορροπία είναι δύσκολη πολύ περισσότερο όταν μεταξύ των μνημονιακών δεσμεύσεων εμπεριέχονται και θέματα ιδιωτικοποιήσεων. Θα έπρεπε όμως πρίν το μεγάλο ξεπούλημα να γίνει μια ουσιαστική συζήτηση για το μέγεθος του δημόσιου τομέα. Και αυτή η συζήτηση πρέπει να γίνει τώρα γιατί λίγο αργότερα δεν θα έχει νόημα.